เฟิร์นข้าหลวง

คำอธิบาย

ชื่อสามัญ เฟิร์นข้าหลวง
ชื่อวิทยาศาสตร์ Asplenium nidus L.
ชื่อท้องถิ่น เฟิร์นข้าหลวงหลังลาย
ลักษณะทั่วไป เฟิร์นชนิดนี้ ฝรั่งเรียกว่า “Bird’s nest fern” ชอบอาศัยอยู่ตามต้นไม้ใหญ่ในเขตอบอุ่นที่มีความชื้นสูง ถือว่าเป็นลักษณะของกาฝาก ใบของเฟิร์นข้าหลวง จะมีสีเขียวอ่อน ขอบใบหยักเป็นคลื่น ก้านใบจะมีสีน้ำตาลเข้ม การเรียงตัวของใบจะเรียงตัวแบบเกลียวคล้ายดอกกุหลาบ ใบที่เกิดใหม่จะอ่อนและเปราะหักได้ง่าย แต่พอเจริญเติบโตเต็มที่แล้วจะมีความเหนียวและหนามาก เมื่อนำมาปลูกภายในอาคารบ้าน เรือนจะต้องคอยทำความสะอาดเช็ดถูบ้างเดือนละครั้ง เฟิร์นข้าหลวง เป็นพืชที่ชอบความชื้นสูงถ้าอากาศแห้งแล้งควรฉีดสเปรย์ให้ใบของมันอย่างน้อยสัปดาห์ละครั้งเพราะการฉีดละอองน้ำจะทำให้ใบของมันสดชื่นอยู่ตลอด
การขยายพันธุ์ ใช้สปอร์หรือแยกกอ
ประโยชน์ ปลูกเป็นไม้กระถาง ไม้แขวน ประดับอาคาร ในอดีตใช้ห้ามเลือด รักษารอยช้ำ ลำต้นใช้เป็นยาลดไข้

การดูแลเฟิร์นข้าหลวงในบ้าน

1. เลือกสถานที่ที่เหมาะสม ต้นเฟิร์นเป็นไม้ที่ต้องการร่มเงาและแสงแดดร่ำไร ๆ (มากกว่าจะโดนโดยตรง) วางต้นเฟิร์นไว้ใกล้หน้าต่างที่อยู่ทางทิศเหนือเพราะหน้าต่างทางทิศตะวันออกและตะวันตกมีแสงแดดมากเกินไป หรือไม่ก็ตั้งไว้ใกล้หน้าต่างทางทิศใต้ก็ได้เช่นกัน วางต้นเฟิร์นให้ห่างจากหน้าต่างเล็กน้อย
2. รักษาความชื้นให้สูง เนื่องจากต้นเฟิร์นเป็นต้นไม้ที่ชอบความชื้นสูง วิธีการเพิ่มความชื้นนั้นมีอยู่สามวิธี คือ ซ้อนกระถาง ใส่เฟิร์นในถาดที่ใส่น้ำจนเต็มหรือไม่ก็ติดเครื่องเพิ่มความชื้นในอากาศ
   การซ้อนกระถางทำได้โดยนำกระถางอีกใบที่ใหญ่กว่าใบที่ใส่ต้นเฟิร์น มาใส่มอสที่ชุ่มน้ำแล้วนำกระถางต้นเฟิร์นซ้อนลงไป เติมมอสและดินเพื่อปิดด้านบนให้ทั่ว แล้วหมั่นรดน้ำทุกสองสามวันเพื่อรักษาความชื้น
   คุณยังสามารถวางเฟิร์นในกระถางลงบนถาดที่ใส่ก้อนกรวดไว้จนเต็ม แล้วใส่น้ำจนถาดจนถึงใต้ผิวกรวด น้ำจะระเหยแล้วทำให้อากาศรอบบริเวณนั้นมีความชื้น
   ถ้าคุณมีเครื่องเพิ่มความชื่น ให้ตั้งเครื่องใกล้ ๆ กับต้นเฟิร์น
   คุณอาจจะใช้ขวดสเปรย์ใส่น้ำอุ่น ๆ ฉีดพ่นต้นเฟิร์น พยายามฉีดเหนือเฟิร์นแล้วให้ไอน้ำลงมาเกาะที่ใบ แทนที่จะฉีดใส่ใบโดยตรง
3. รักษาอุณหภูมิให้คงที่ ต้นเฟิร์นชนิดที่ปลูกในบ้านส่วนใหญ่เป็นพืชเขตร้อน แม้ว่าเฟิร์นจะไม่จำเป็นต้องอยู่ในสภาพอากาศเขตร้อนก็ตาม พยายามให้อุณหภูมิห้องบริเวณที่ปลูกเฟิร์นไว้อยู่ประมาณ 21 องศาเซลเซียส ต้นเฟิร์นสามารถทนอยู่ได้ที่อุณหภูมิต่ำๆ ถึง 15 องศาเซลเซียส แต่จะไม่สามารถเติบโตได้ดีเท่าไหรนัก ดังนั้น เมื่อไหรถ้าไม่แน่ใจให้ลองเพิ่มอุณหภูมิไว้ก่อน
   เฟิร์นเหมาะที่จะวางไว้ในห้องน้ำเพราะมีอุณหภูมิและความชื้นที่พอเหมาะ
4. รดน้ำบ่อย ๆ เฟิร์นชอบอากาศชื้นและก็ชอบดินชื้น ๆ ด้วยเช่นกัน กระถางที่ปลูกเฟิร์นควรจะชื้น (แต่ไม่ถึงขั้นเปียกโชก) คุณควรจะรดน้ำบ่อย ๆ ทีละน้อย ไม่ใช่รดน้ำนาน ๆ ครั้งแต่รดน้ำมาก
5. ใส่ปุ๋ยให้ต้นเฟิร์นเดือนละครั้ง หาซื้อปุ๋ยสำหรับใส่ไม้ประดับในบ้านหรือสำหรับใส่เฟิร์นโดยเฉพาะตามร้านขายสินค้าเกษตร ให้พนักงานช่วยถ้าคุณไม่รู้เรื่องปุ๋ย ใส่ปุ๋ยให้เฟิร์นทุก ๆ เดือนเพื่อให้สารอาหารแก่ต้นเฟิร์นที่ในกระถางนั้นมีไม่ครบ อย่างไรก็ตามคุณควรรออย่างน้อยหกเดือนหลังจากปลูกต้นเฟิร์นลงกระถางก่อนที่คุณจะเริ่มใส่ปุ๋ย
6. ตัดส่วนที่ตายออก ต้นเฟิร์นมีโอกาสที่จะเป็นโรคได้ แต่ส่วนใหญ่ต้นเฟิร์นมักจะทนและไม่ยอมตายทั้งหมดต้นในทันที ถ้าต้นเฟิร์นเริ่มตายให้ตัดส่วนที่ตายออกไม่ว่าจะตายเพราะโรคหรือการขาดการดูแลรักษา หากต้นเฟิร์นตายทั้งต้นก็ควรจะทิ้งไปก่อนที่มันจะแพร่โรคไปยังต้นไม้ต้นอื่นที่คุณเอาไว้ในบ้าน
7. ย้ายต้นเฟิร์นไปลงในกระถางใหม่เมื่อผ่านไปมากกว่าหนึ่งปี เพราะต้นเฟิร์นมักจะโตจนใหญ่เกินกระถางใบเดิม การย้ายต้นเฟิร์นนี้ขึ้นอยู่กับอัตราการเติบโตของเฟิร์น คุณอาจจะต้องเปลี่ยนกระถางตั้งแต่ 6 เดือนหลังจากเริ่มปลูกต้นเฟิร์น